1. TIJELA I TVARI - PRETVARANJE MJERNIH JEDINICA
Preračunavanje mjernih jedinica - općenito
- pretvaranje većih u manje - množimo (kao kad usitnjavamo novac), imamo više dijelova, ali su ti dijelovi manji, pa je ukupan rezultat isti
- pretvaranje manjih u veće - dijelimo (kao kad okrupnjavamo novac), imamo manje dijelova, ali su ti dijelovi veći, pa je ukupan rezultat isti
- predmetci (prefiksi) ispred mjernih jedinica - zamjenjuju decimalne i dekadske višekratnike
a) jedinice veće od osnovne:
deka (da) = 10 = 101
hekto (h) = 100 = 102
kilo (k) = 1000 = 103
mega (M) = 1 000 000 = 106
b) jedinice manje od osnovne:
deci (d) = deseti dio =
110
= 0.1 = 10
−1
centi (c) = stoti dio =
1100
= 0.01 = 10
−2
mili (m) = tisući dio =
11000
= 0.001 = 10
−3
mikro (μ) = milijunti dio =
11 000 000
= 0.000 001 = 10
−6
Znanstveni zapis broja - pomoću potencije broja 10. Služi nam za skraćeni zapis vrlo velikih i vrlo malih brojeva.
Potencija je skraćeni zapis umnoška jednakih faktora. Broj koji množimo se zove baza (ovdje je to 10), a broj koji kaže koliko ima faktora zove se eksponent.
Npr. 100 = 10 ⋅ 10 = 102. Ovdje je baza 10, eksponent je 2 jer imamo dva faktora (dvije nule)
0.001 = 10−3, baza je 10, eksponent je −3, jer imamo tri decimale
Pretvaranje jedinica za duljinu
a) većih u manje
1m = 10 dm
1m = 100 cm
1m = 1000 mm
------------------
1dm = 10 cm
1dm = 10 ⋅ 10 mm = 100 mm
------------------
1 cm = 10 mm
b) manjih u veće
Pretvaranje jedinica za površinu (na temelju definicije mjerne jedinice)
a) većih u manje
Što je kvadratni metar? Kvadrat čije su stranice duljine 1 m. Površina kvadrata A = a ⋅ a
1m
2 = 1m ⋅ 1m = 10dm ⋅ 10dm = 100dm
2
1m
2 = 1m ⋅ 1m = 100cm ⋅ 100cm = 10 000cm
2
1m
2 = 1m ⋅ 1m = 1000mm ⋅ 1000mm = 1 000 000 mm
2
Što je kvadratni decimetar? Kvadrat čije su stranice duljine 1 dm.
1dm2 = 1dm ⋅ 1dm = 10 cm ⋅ 10cm = 100cm2
1dm2 = 1dm ⋅ 1dm = 100mm ⋅ 100mm = 10 000mm2
Što je kvadratni centimetar? Kvadrat čije su stranice duljine 1 cm.
1 cm2 = 1cm ⋅ 1cm = 10mm ⋅ 10 mm = 100mm2
b) manjih u veće
1dm2 = 1dm ⋅ 1dm = 0.1m ⋅ 0.1m = 0.01m2 itd.
1cm
2 =
110 000
m
2 = 0.0001 m
2
1mm
2 =
11000 000
m
2 = 0.000 001 m
2
Pretvaranje jedinica za volumen (na temelju definicije mjerne jedinice za volumen)
a) većih u manje
Što je kubni metar? Kocka čiji su bridovi duljine 1 m. Volumen kocke V = a ⋅ a ⋅ a
1m
3 = 1m ⋅ 1m = 10dm ⋅ 10dm ⋅ 10dm = 1000 dm
3
1m
3 = 1m ⋅ 1m = 100cm ⋅ 100cm ⋅ 100cm = 1000 000 cm
3
1m
3 = 1m ⋅ 1m = 1000mm ⋅ 1000mm ⋅ 1000mm = 1 000 000 000 mm
3
Što je kubni decimetar? Kocka čiji su bridovi duljine 1 dm.
1dm3 = 1dm ⋅ 1dm = 10 cm ⋅ 10cm ⋅ 10cm = 1000 cm3
1dm3 = 1dm ⋅ 1dm = 100mm ⋅ 100mm ⋅ 100mm = 1000 000 mm3
Što je kubni centimetar? Kvadrat čije su stranice duljine 1 cm.
1 cm3 = 1cm ⋅ 1cm = 10mm ⋅ 10 mm ⋅ 10 mm = 1000 mm2
b) manjih u veće
1dm3 = 1dm ⋅ 1dm = 0.1m ⋅ 0.1m ⋅ 0.1m = 0.001m3 itd.
1dm
3 =
11000
m
3 = 0.01 m
3
1cm
3 =
11000 000
m
3 = 0.000 001 m
3
1mm
3 =
11000 000 000
m
3 = 0.000 000 001 m
3